Pagpupunyagi ng Katutubong Pangkat na Mapanatili ang Kalayaan sa mga Mananakop

 Pagpupunyagi ng Katutubong Pangkat na Mapanatili ang Kalayaan sa mga Mananakop

"Ang taong handang mamatay para sa kaniyang minamahal, sa kaniyang lupang sinilangan ay hindi siya makakalimutan." - Dr. Jose Rizal

Paano tinutulan ng mga katutubong pangkat na Pilipino ang kolonyal na pananakop ng mga Español sa bansa?

Ang Pag-aalsa ng mga Pilipino Laban sa mga Español

Sapilitang binago ng mga Español ang buhay ng mga Pilipino. Dahil sa pagmamalupit, pagmamaltrato, pagkamkam ng mga kabuhayan at mga lupain, at pang-aabuso, nagsimulang mag-aklas ang mga Pilipino. Nabuhay ang kamalayan ng mga Pilipino at nais nilang maging malaya.

Si Lakandula, pinuno ng Tondo, ang unang nag-aklas laban sa mga Español. Sinundan ito ng marami pang pag-aklas sa iba't ibang panig ng bansa.

Sa loob ng 333 taong pananakop ng mga Español sa Pilipinas, mahigit 100 na pag-aalsa ang isinagawa ng mga Pilipino sa iba't ibang dako ng Pilipinas sa iba't ibang dahilan at pamamaraan.

Mga Pangunahing Dahilan ng Pag-aalsa ng mga Pilipino

Maibalik ang nawalang kalayaan

Pagkamkam ng mga lupain at kabuhayan

Pagmamaltrato, pagmamalupit, at pang-aabuso

Sapilitang paggawa

Hindi makatarungang pagbayad ng buwis

Paghihigpit ng mga prayle sa pagpapairal ng relihiyong Katoliko

Iba't Ibang Pag-aklas ng mga Pilipino sa Iba't Ibang Panahon

Nahati sa tatlo ang mga pag aaklas ng mga katutubong Pilipino laban sa mga Español

Pag-aalsang Politikal

Pag-aalsang Panrelihiyon

Pag-aalsang Pangkabuhayan

Mga Pag-aalsang Politika

Pag-aaklas	Taon	Lugar	Dahilan	Pinuno
Lakandula	1574	Tondo	Pagbawi ni Gobernador Heneral Lavezares sa mga ipinangako ni Legazpi kay Lakandula na hindi pagbabayarin ng buwis at sapilitang paggawa ang kaniyang mga kaanak	Lakandula
Magar Salamat	1587	Tondo	Pagnanais na humiwalay sa kapangyarihan ng mga Español	magar salamat
Mga taga isabela	1621	Isabela	Kalupitan ng mga opisyal na Español	Felipe catabay
Ladia	1643	Malolos bulacan	Pang-aabuso ng mga opisyal na Español sa mga katutubo	Ladia

Mga Pag-aalsang Panrelihiyon

Pag-aaklas	Taon	Lugar	Dahilan	Pinuno
Katutubo ng Bohol	1621	Bohol	Pagpanumbalik sa katutubong paniniwala (pagtanggi sa Kristiyanismo)	Tamblot
Katutubo sa leyte	1622	Leyte	Pagtakwil sa Kristiyanismo upang ibalik ang dating pananampalataya ng mga katutubo (kalayaan sa Leyte kanilang paniniwala)	Bancao at Pagali
Katutubo ng Cagayan Apayao at Itneg	1625	Cagayan at Apayao	Pagbalik sa mga bundok upang ipagpatuloy ang kinagisnang pananampalataya	Miguel Lanab at Alababan
Tapar	1663	Oton, Panay	Pagtutol ng mga Español na magtatag ng bagong relihiyon	Tapar
Dagohoy	1744	Bohol	Pagtanggi ni Padre Morales na bigyan ng Kristiyanong libing ang kapatid ni Dagohoy	Francisco Dagohoy
Katutubo ng Lalawigab ng Quezon	1840	Lalawigan ng Quezon	Pagtatag ng samahang Cofradia de San Jose at pagtanggi kay Hermano Pule na tanggapin siya na maging pari. Tinawag siyang Indio ng mga prayle.	Apolinario Dela Cruz  (Hermano Pule)

Mga Pag-aalsang Pangkabuhayan

Pag-aaklas	Taon	Lugar	Dahilan	Pinuno
Magalat	1596	Cagayan	Abuso ng mga Español sa pangongolekta ng buwis	Magalat
Mga Taga Samar	1648	Samar	Pagtutol na ipadala sila sa Cavite upang gumawa ng galleon (pagtutol sa polo o sapilitang paggawa)	Juan Ponce Sumuroy at Pedro Caamug
Mga Taga Pampanga	1660	Pampanga	Sapilitang paggawa sa mga trosohan at pagawaan ng galleon Pagkumpiska sa mga produkto ng mga katutubo sa Pampanga ng mga Español	Francisco Maniago
Mga taga pangasinan	1661	Pangasinan	Pagtutol sa sapilitang paggawa	Pedro Almazan
Mga Taga Cagayan	1718	Cagayan	Labis-labis na paniningil ng alcalde mayor sa tributo M o buwis	Luis Magtangaga at Tomas Sinaguingan
Mga taga Pangasinan	1762	Pangasinan	Pagtutol sa mataas na buwis na sinisingil ng mga asinan Español at pagkumpiska ng mga inani ng mga Español sa mga katutubo	Juan de la Cruz Palaris
Mga taga Ilocos	1763	Ilocos	Pangongolekta ng buwis (tributo) at pagpapahirap sa mga polista o mga manggagawa sa polo	Diego Silang at Gabriel Silang
Mga taga Piddig Ilocos Norte	1807	Ilocos Norte	Pagbabawal ng pamahalaan sa paggawa ng basi (alak na galing sa tubo) Nais ng pamahalaang Español na sarilinin ang paggawa ng alak.	Pedro Mateo

Puberty: Changes, Myths, and Misconceptions

 

Puberty: Changes, Myths, and Misconceptions

In this lesson, you will describe the common misconceptions related to puberty.

You will also answer this question: Why are these physical, emotional, and social changes a normal part of growth and development?

Let's Get Ready

Have you noticed some changes in your body? What are these changes? When you hear the word "puberty," what comes to your mind? Share your answer in class.

Let's Find Out

In this lesson, you will be able to do the following

 Describe the physical, emotional, and Social Changes during puberty.

Describe common misconceptions related in puberty.

Accept changes as a normal part of growth and development

Let's Go

When you were 6-8 years old, you were in a period called middle childhood. Right now you are in the late childhood, which is also called the tween years. Another term for it is preadolescence because it is the stage of development before adolescence.

You begin to have permanent teeth; your muscles and bones begin to grow; and you experience an increased appetite. You can accomplish tasks, praised in doing them well, cherish values like honesty and fairness, and challenged to learn higher-order thinking skills so that you are able to finish tasks and take on new challenges. You are also given responsibilities like doing household chores. At preadolescence, friends become an important part of your life.

These changes are both exciting and challenging at the same time. When you reach adolescence or the gradual change from a child into an adult, you will continue to experience more changes. Let us go and learn the changes that you may already be experiencing or will soon be experiencing.

Are you excited to change from a child into an adult? Why?

Changes during Puberty

Puberty is a long process that includes many physical and emotional changes. These changes are gradual so that means you will not wake up and find yourself having all these changes overnight.

Adolescents grow up fast and go through puberty or the changes that happen to your reproductive system. Aside from height and muscle mass increase, you will see the appearance of adult features. Appearance of body hair, increase in muscle strength, increase in perspiration, skin is releasing more oils, and deepening of the voice are the secondary sex characteristics that happen to both girls and boys.

The development of these secondary sex characteristics is caused by sex hormones. It is low in childhood but increases in puberty.

Individually, boys will have broader shoulders and the appearance of hairs on their chest and face while girls will develop breasts, have increased body fat, and wider hips. The ovulation in girls and sperm production in boys signals reproductive maturity or the ability to produce children.

While all these are happening, adolescents also go through emotional and social changes. You will begin to wonder and question things about yourself and the people around you. You will search for your identity, thinking of what significant things you will do in your life, just like your role models. You begin to develop your values as you search for meaning and identity so you spend more time with your friends. They have a strong influence about your feelings about yourself, the way you look, how you dress, what you do, and all other personal things that you share with them.

Searching for your life's meaning, values, and identity will make you feel uncertain, overly sensitive, and have fears and doubts. You become self-conscious of your body and begin to notice the opposite sex in a different way. It is a roller coaster of emotions!

Peer pressure can be a good or bad thing. Knowing your values will help guide you to hang out with friends who will influence you to become a better person.

Being an adolescent also means having responsibility for your actions and decisions As you become a bit independent from your parents, you will realize your role in the family so you show that you can obey house rules and support family members when they feel down. Outside your home, you will realize that your friends are not just other people you play with. You support their dreams and advise them when you think they are engaging in risky behavior. Likewise, you have a responsibility as a member of the society so you get involved in civic activities like community planting, cleaning, and helping the less fortunate. Doing these will make you feel good because you were able to contribute in making the world a better place to live in.

Which physical, emotional, and social changes do adolescents experieces? 

Puberty-related Health Myths and Misconceptions

Physical changes can be overwhelming, which make adolescents embarrassed or confused. Sometimes, these changes do not happen at the same time as with your friends. Whether the adolescent is an early bloomer, a late bloomer, or just in between, the curiosity of these physical changes can lead to some health myths and misconceptions.

For girls, the confusion is usually with menstruation because they experience it every month. Adults advise girls not to take part in physical activities, refrain from carrying heavy loads, and avoid eating sour and salty food, Some of these advice are funny, like not taking a bath and using menarche or first menstrual period as facial wash. Each of these have no scientific basis and it is also unhygienic.

Boys, on the other hand, go through circumcision at the appropriate maturational stage. They also experience nocturnal emissions when they are sleeping. Some adults would tell them that it is caused by preoccupation of sexual thoughts. In truth, it cannot be prevented and there is no warning when it will happen.

Knowing these changes, myths, and misconceptions will help you understand what to expect when you change from a child into an adult. Do not be ashamed or feel alone because these changes are normal part of growth and development. Learning about them will help prepare you on what to expect and what you can do to properly address them in order to avoid confusion and anxiety. Your parents and other trusted adults can help explain these changes to you.

Whom do you talk with when you have concerns about the changes in your body?

Why are these changes a normal part of growth and development?

Let's Summarize

Adolescence is the gradual change from a child into an adult. At this stage.one experiences many physical, emotional, and social changes.

Aside from growth spurt, adolescents experience puberty or the changes that happen to a maturing reproductive system. Secondary sex characteristics can happen to girls alone, boys alone, or both of them. Puberty is a long process that includes many physical and emotional changes. 

Puberty-related health myths and misconceptions are related to menstruation

for girls and nocturnal emissions and circumcision for boys.

These changes are a normal part of growth and development so adolescents should not feel alone while experiencing them. Learning about the changes will help prepare preadolescents on what to expect and how to properly address them to avoid confusion and anxiety.

Mga Pagbabagong Inilunsad ng mga Espanyol at mga Epekto Nila

 

Mga Pagbabagong Inilunsad ng mga Espanyol at mga Epekto Nila

Pang-ugnay nag Tanong

Ano ang kahulugan ng pananakop para sa lyo? Ano-ano ang nabasa mo tungkol dito? Ano sa palagay mo ang epekto nito sa mga tao?

Layunin ng Espanya sa Pananakop

Ayon sa utos ng hari ng Espanya kay Legazpi sa pagsisimula ng ekspedisyon, ang pangangand ng Kristiyanismo ang pangunahing layunin nito, gayundin ang pagtuklas ng pabalik na utasa Pilipinas

Bagaman naging mabigat sa gastusin ng Espanya ang pagpapadala ng mga Espanyol sa

Pilipinas at pagsuporta sa kanila, ipinasiya ni Haring Felipe II na ipagpatuloy ito. Ang pagyakap

mga katutubong Pilipino sa Kristiyanismo ay naipangako niya sa kanyang lola, si Reyna Isabel.

Ang pangunahing pari ng ekspedisyon, si Padre Andres de Urdaneta, mula sa kapatirang

Agustinian, ay bumalik sa Espanya para matunton ang pabalik na ruta sa Espanya. Kasama niya ang apo ni Miguel Lopez de Legazpi sa paglalakbay.

Pangatlong layunin ng ekspedisyon ang pagpapalawak sa kaharian ng Espanya at makinabang mula rito sa pamamagitan ng kalakalan. Ang layuning ito ay naisakatuparan sa panahon ng pag iral ng kalakalan sa pagitan ng Mexico at Pilipinas.

Paghahati-hati sa Teritoryo ng Pilipinas

Ang mga nasasakop na pinakamalaking pamayanan ay ginawang kapital o cabecera lalawigan at inilagay ang simbahan at munisipyo na magkatabi. Nakapalibot dito ang mga bahayan ng mga principalia at encomiendero. Nakatulong din ang pamamaraang ito para sa pangangaral ng Kristiyanismo at pangongolekta ng buwis.

Dahil malapit sila sa simbahan, ang tunog ng batingaw nito ay naging hudyat ng pagdaraos ng misa o pagdarasal ng orasyon (angelus). Ang mga nasa malayong lugar naman ay tinawag na mga visita. Ito ay sumasakop sa mga nabubuhay sa pagsasaka ng mga bukirin o pangingisda sa mga dagat o ilog. 

Sa paglaki ng populasyon ng mga lugar na ito, ginawa itong mga pueblo o bayan at pinangasiwaan ng gobernadorcillo.

Ang pinakamaliit na dibisyon ay ang mga barangay. Ang mga dating datu ang naging pinuno ng mga ito. Tinawag silang cabeza de barangay. Ang pinakaunang naitatag at pinakamalaki ay ang mga lungsod na naging pamayanan para sa mga Espanyol na dumating mula sa Espanya. May anim na lungsod na unang naitatag. Ito ay ang sumusunod:

Manila                Cebu Caceres

Villa fernandina (Vigan)      nueva ( Naga)

Arevalo (iloilo).            Nueva segovia 

Layunin ng sapilitang paglipat sa mga katutubo sa malapit na simbahan ang malayo sila sa kanilang paganong pananampalataya. Ginagawa nilang makulay ang mga pagdiriwang ng Sambatan upang makit sila at yakapin ang Katyanismo.

Ang pagmamalit sa mga katutubo at pananakit sa kanila ng mga paring Espanyol ay naging dahilan ng hindi magandang relasyon sa pagitan at ng simbahan.

Pamahalaang Pambansa

Royal Audiencia      -------- Hudikatura

Gobernador Heneral ------- Ehekutibo

Hari ng Espanya ----- Lehislatura

Pamahalaang Lokal 

Lalawigan

Corregimento     Alcalde

Lunngsod                                   Bayan

Baryo                                         Barangay                           

Pagdating ng mga Dayuhan sa Pilipinas

 Pagdating ng mga Dayuhan sa Pilipinas

Pang-ugnay na Tanong

Sino-sino ang dayuhang nakarating sa Pilipinas? Ano ang natutuhan ng mga ninuno natin mula sa kanila?

Unang nakarating sa Pilipinas ang mga dayuhang Asyano. Maayos ang sistema ng kalakalan sa pagitan ng mga unang Pilipino at ng mga Asyanong mangangalakal. Naiulat ng mga dayuhang manunulat na matapat sa pakikipagkalakalan ang mga ninuno ng Pilipino kaya pinagkatiwalaan sila ng mga dayuhang Asyano.

Naunang nakaugnay ng mga Pilipino sa Mindanao ang mga Arabe noong ika-12 na siglo. Naging maayos at matatag ang kalakalan sa pagitan nila hanggang nagsidating ang mga misyoneryong Muslim na nagpakilala ng Islam. Dumating naman ng mga Tsino sa lugar pagsapit ng ika-13 na siglo.

Sa pakikipagkalakalan maraming natutuhang impluwensiya ang mga Pilipino mula sa mga dayuhang Asyano. Nang magtagal, marami sa mga Tsino ang nanirahan na nang tuluyan sa Pilipinas. Ang mga impluwensiyang Hindu ay hindi direktang dala ng mga Hindu mula sa India. Sa halip, ito ay dala ng mga nags idating na mga Malay na naimpluwensiyahan na ng mga Hindu at nanirahan sa Pilipinas. 

Ang pagpapakasal nila sa mga katutubong nadatnan nila sa Pilipinas ang dahilan kung bakit ang mga impluwensiyang Hindu ay ganap na naging bahagi ng kulturang Pilipino sa pagitan   1385 at 1400 mula Fukein, Hapon. Nang dumating ang mga Espanyol sa Pilipinas noong 1565, may naiulat silang mga dalawampung Hapones na naninirahan na sa Maynila noon. May nakita rin silang apat na sasakyang pandagat ng mga Tsino.

Ang mga nasa tsart ay mga pamanang kultural na nagmula sa mga dayuhang Asyano.

Matutukoy mo ba kung anong pamana ang nakalarawan at kanino sila nagmula?

Kalagayan ng Mundo Noon 

Si Prinsipe Henry ng Portugal na tinawag na Henry, the Navigator ay nagkaroon din ng interes para tumuklas ng mga bagong lupain noong 1419. Upang mas malinang ang kakayahan ng mga manlalakbay, nagtayo siya ng sentro ng pagsasaliksik kaugnay ng paglalakbay sa karagatan.

Umiral ang panahon ng Eksplorasyon at Kolonisasyon sa buong mundo sa pagitan ng ika 15 hanggang ika-16 na siglo. Udyok ng pangangailangan para maghanap ng bagong ruta ang paligsahan sa pagitan ng Espanya at Portugal. Kontrolado noon ng mga Turkong Muslim ang rutang nag-uugnay sa Asya at Europa. Ang nag-iisang bukas na ruta ay namomonopolyo naman ng Venice. Karagdagan para sa Espanya ang pagnanais na tuklasin ang mga bagong lupain sa kabila ng mga karagatan upang maipangaral ang Kristiyanismo.

Ang Portugal at Espanya ay nanguna sa pagpapadala ng mga eksplorasyon upang tumuklas ng ruta pasilangan at maghanap ng mga bagong lupain. Parehong malapit sa dagat ang dalawang bansa dahil nasa iisang peninsula ang mga ito, ang Iberian Peninsula.

Ang kolonisasyon ay ang pag-angkin sa mga bagong lupaing matutuklasan. Ang merkantilisimo ang nag-udyok upang mag-ipon ng mga lupain ang Espanya at Portugal. Ang merkantilismo ay paniniwalang ang kapangyarihan ng isang bansa ay nasa dami ng mga lupaing nasasakupan nito. Ang mga lupaing ito ay ginagawang kuhanan ng mga hilaw na produkto tulad ng ginto at pilak. Nagiging pamilihan din ito na binabagsakan ng mga yaring produkto mula sa mananakop na bansa. Ang merkantilismo ay pagsisimula ng kapitalismo.

Sa Pamamagitan ng Pagtustos sa mga eksplorasyon, Maraming Lupain ang natuklasan.Naging Popular ang mga namuno sa mga nasabing paglalakbay.

Mga Eksplorador	Lugar na Natuklasan
Bartolomew Diaz	Cape of Good Hope
Vasco Da Gama	India
Christopher Columbus	Amerika
Ferdinand Magellan	Pilipinas

ARALING PANLIPUNAN GRADE 5, WEEK 8

 

https://www.youtube.com/watch?v=6400LdaNLUM&t=236s

Bago pa dumating ang kolonyalismo,

ang bansang Pilipinas ay mayroon nang sarili kultura, paniniwala, at sistema ng pamahalaan.

Nang dumating ang mga mananakop at mga dayuhan

ang lahat ng kinagisnan ng mga sinaunang Pilipino ay

napalitan ayon sa pamahalaan at sistemang Espanyol.

Nagkaroon ng mabuti at hindi mabuting epekto dala ang kolonyalismo sa ating bansa

Tanong:

Ano nga ba ang pagbabago na naganap sa ilalim ng Espnayol ?

Ano ang postibo epekto nila sa sinaunang pilipino  ?

Ano naman ang hindi magandang epekto sa mga sinaunang Pilipino ?

 

. Ang mga pagbabago na naganap sa ilalim ng pamamahala ng Espanyol ay mayroong positibo o mabuting epekto at negatibo o hindi mabuting epekto sa mga sinaunang Pilipino

Mga Pagbabagong  sa Pulitikal

· Walang tagapagbatas o lehislatibo.

 · Inalisan nila ng kapangyarihan ang mga datu ng hari ng Espanya at kanyang kinatawan ay namamahala o nangangasiwa sa atin.

· Pantay ang kapangyarihan ng Pamahalaan at Simbahan.

Ano ang naging epekto nito sa mga sinaunang PILIPINO?

Mabuting Epekto:

 - Napabilis ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo at ang kapangyarihan ng simbahan.

- Naging mabilis ang pagsasagawa ng mga proyektong pampamahalaan at pangsimbahan.

 

Hindi –Mabuting Epekto:

 - Nagbunga ng inggitan at sapawan sa kapangyarihan .

 · Pagtatatag ng Pamahalaang Sentralisado na pumalit sa dating sistema ng pamamahala ng mga sinaunang Pilipino

· Tuluyang nasakop ang Pilipinas

· Pinamunuan ng mga dayuhan ang Pilipinas

 

Pagdating naman sa pagbabago sa KULTURA

 

Pamilya – Sama –samang nagsisimba tuwing araw ng lingo. Nagdarasal ng rosary at orasyon sa tuwing ika -6:00 ng hapon.

 

 

Kababaihan – Dapat ay nasa loob lamang ng bahay o paaralan. Ang mga dalaga ay kailangan maging mahinhin sa kilos o pananalita gaya ng isang birhen.

 

Nagkaroon ng ibat-ibang pagsasadula, naging tanyag ang sining at panitikan, musika at sayaw.

 

Hindi- Mabuting Epekto:

 - Nagkaroon ng mga bisyo ang mga sinaunang Pilipino, tulad ng Sabong ng manok.

 

C. Pagbabago sa Panlipunan

- Hindi maaaring mahalal ang mga karaniwang tao. Ang kapangyarihan ay hawak ng mga Espanyol.

 

D. Edukasyon

- Ang mga tinuturo ay Kristiyanismo, wastong pag-uugali, moralidad, heograpiya , wikang espanyol.

- Ang naging dahilan ng pagsibol at paglinang ng nasyonalismo na naging sanhi ng pagkilos at pagtutol laban sa patakarang kolonyalismo.

 

E. Relihiyon - Lumaganap ang Kristiyanismo - Naging palasimba ang mga tao.

. Ang mga pagbabago na naganap sa ilalim ng pamamahala ng Espanyol ay mayroong positibo o mabuting epekto at negatibo o hindi mabuting epekto sa mga sinaunang Pilipino   Mga Pagbabagong  sa Pulitikal · Walang tagapagbatas o lehislatibo.  · Inalisan nila ng kapangyarihan ang mga datu ng hari ng Espanya at kanyang kinatawan ay namamahala o nangangasiwa sa atin.  · Pantay ang kapangyarihan ng Pamahalaan at Simbahan. Ano ang naging epekto nito sa mga sinaunang PILIPINO? Mabuting Epekto:  - Napabilis ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo at ang kapangyarihan ng simbahan. - Naging mabilis ang pagsasagawa ng mga proyektong pampamahalaan at pangsimbahan.   Hindi –Mabuting Epekto:  - Nagbunga ng inggitan at sapawan sa kapangyarihan .  · Pagtatatag ng Pamahalaang Sentralisado na pumalit sa dating sistema ng pamamahala ng mga sinaunang Pilipino · Tuluyang nasakop ang Pilipinas · Pinamunuan ng mga dayuhan ang Pilipinas   Pagdating naman sa pagbabago sa KULTURA   Pamilya – Sama –samang nagsisimba tuwing araw ng lingo. Nagdarasal ng rosary at orasyon sa tuwing ika -6:00 ng hapon.     Kababaihan – Dapat ay nasa loob lamang ng bahay o paaralan. Ang mga dalaga ay kailangan maging mahinhin sa kilos o pananalita gaya ng isang birhen.   Nagkaroon ng ibat-ibang pagsasadula, naging tanyag ang sining at panitikan, musika at sayaw.   Hindi- Mabuting Epekto:  - Nagkaroon ng mga bisyo ang mga sinaunang Pilipino, tulad ng Sabong ng manok.   C. Pagbabago sa Panlipunan - Hindi maaaring mahalal ang mga karaniwang tao. Ang kapangyarihan ay hawak ng mga Espanyol.   D. Edukasyon - Ang mga tinuturo ay Kristiyanismo, wastong pag-uugali, moralidad, heograpiya , wikang espanyol. - Ang naging dahilan ng pagsibol at paglinang ng nasyonalismo na naging sanhi ng pagkilos at pagtutol laban sa patakarang kolonyalismo.   E. Relihiyon - Lumaganap ang Kristiyanismo - Naging palasimba ang mga tao.           MGA DI MABUTING EPEKTO NG ESPANYOL SA SINAUNANG PILIPINO ·         Nawala ang kalayaan, katarungan at karapatang pantao. Naging panakot ang relihiyon upang pasunurin ang mga Pilipino sa kanilang maibigan . · Dahil sa hindi makatarungang pagtuturo at higit na pagbibigay diin sa relihiyon, napigil ang pagpapaunlad ng agham at teknolohiya .   · Mas tinangkilik ng mga Pilipino ang imported na gamit dahil sa kaisipang kolonyal.     Pinaglayo ang antas ng pamumuhay. Kung saan iba ang aralin ng mga anak ng Espanyol kumpara sa mga mahihirap. Nang lumaon , nang di matiis ng mga katutubo ang pang-aabuso sa hindi makatarungang pamamahala  ng mga Espanyol , nagsagawa sila ng pagkilos upang tutulan ang pagmamalabis ng mga dayuhan .     Naging abusado ang pinuno ng Espanyol sa katagalan ng kanilang pamamahala sa Pilipinas   May pagkakataon din na naging hindi patas ang sistema ng hukuman lalo na sa mga pagpapasya. Inuuna ang kapakinabangan ng Kastila kasya Pilipino.     Upang lubos na maunawaan tandan naton na   Nagkaroon ng ibat-ibang pagbabago sa pamamahala ng mga Espanyol sa Pilipinas at naapektuhan ang mga sinaunang Pilipino. Sa pamamahala ng Espanyol ay mayroong mga mabuti at hindi mabuting epekto sa ating mga sinaunang Pilipino. Inilunsad nila ang mga bagong pamamahala sa pulitika, lipunan, pamahalaang sentralisado, sa relihiyon, kultura at edukasyon.    Maraming mga Pilipino ang nakinabang sa mga pagbabagong ito sa pamahalaan ngunit ito rin ay naging dahilang upang ang mga Pilipino ay napasakamay ng mga Espanyol .

THE GOOD EFFECT OF PANDEMIC

TANGING INA - HAPPY MOTHERS DAY

TANGING INA

Ano man ang tawag natin sa kanila....

sila ang ating ina.

ina na hindi napapagod

ina na hindi sumusuko

Mula sa kanilang tiyan

isip at puso,  ikaw ang laging laman

laman ng kusina 

laman ng palikuran

siya ang laging abala

siya ang laging nag-aalala

minsanan lang kumustahin

ika'y lagi ang unanahin

ikaw ang aking ina

ina na dapat ipagnalaki

ipagmamalaki sa lahat-lahat

sa buong buhay kong bumuhat