Sabado, Mayo 21, 2022

Ang Kinalalagyan ng Bansang Pilipinas

 Ang Kinalalagyan ng Bansang Pilipinas


"Inaalam ko ang kinalalagyan ng aking bansa, upang ipagtanggol ang teritoryong aking

kinagisnan."


Paano mo maituturo sa mapa ang tiyak at relatibong lokasyon ng

Pilipinas?


Ang Katangi-tanging Kinalalagyan ng Pilipinas


May pitong kontinente ang mundo. Ang kontinente ay isang malawak na tipak ng lupain na bumubuo sa mundo. Bahagi ng isang malawak na tipak ng mundo ang Pilipinas. Matatagpuan ito sa kontinente ng Asia. Sa bahagi ng Asia, ito ay matatagpuan sa Timog-Silangang Asya (Southeast Asia).


Ang katangi-tanging kinalalagyan ng Pilipinas ay isang estratehikong lokasyon para sa mga sasakyang panghimpapawid at pandagat. Dahil dito, napili ang Pilipinas na pagtayuan ng base militar ng mga Amerikano tulad ng Subic Naval Base sa Olongapo, Clark Air Base sa Pampanga, Sangley Naval Base sa Cavite, San Fernando Air Base sa Pampanga at Camp John Hay sa Lungsod Baguio. Namalagi ang mga base militar na ito matapos ang kasunduan ng pamamalagi sa bansa sa pagitan ng pamahalaang Pilipinas at United States of America.


Ito rin ang dahilan ng pagkakaroon ng Pilipinas ng mga dayuhang mangangalakal noon pa man sa panahon ng ating mga ninuno tulad ng mga Arabe, Indian, at Tsino. Naging sentro rin ito ng Kalakalang Galyon sa panahon ng mga Español sa pagitan ng Mexico at Pilipinas. Ito rin ang naging ruta sa panahon ng eksplorasyon at kolonisasyon na naging daan ng pananakop ng mga Español, Amerikano, at Hapones.



Ang Mapa at Globo


Mahalaga ang mapa at globo sa pagtukoy ng kinalalagyan o kinaroroonan ng isang lugar o bansa.


Ang mapa ay patag na representasyon o modelo ng mundo. Ito ay hango sa salitang Latin na mappa na ang ibig ipakahulugan ay napkin. Ipinakikita sa mapa ang palapad na lawak ng mga lupain at alinmang bahagi ng mundo na tulad ng isang nakalatag na papel.


Ang globo ay bilog na modelo ng mundo. May iba't ibang bahagi at natatanging guhit ang globo. May mga pahalang at patayong linya sa globo. Ito ay mga imahinaryong guhit lamang. May katumbas na digri ang bawat linya. Ang digri ay ginagamit na panukat sa layo ng isang lugar sa isa't isa.


Mga Batayang Heograpiya


Maaaring gamitin ang mga batayang heograpiya sa pagsasabing kinalalagyan ng isang lugar o bansa sa pamamagitan ng absolute na lokasyon gamit ang mapa at relatibong lokasyon.


Ang absolute na lokasyon ay magagamit sa pamamagitan ng mga guhit na longhitud at guhit latitud sa mapa o globo. Magagamit naman ang relatibong lokasyon batay sa mga karatig na bansa ng Pilipinas na nakapaligid dito gamit ang pangunahin at pangalawang direksiyon.


Samakatuwid, maaaring sabihin ang mga bansang nakapaligid sa Pilipinas na makikita sa hilaga, timog, silangan, at kanluran ng Pilipinas.




Sabado, Mayo 7, 2022

Ang Sampung Tunay na Dekalogo

Ang Sampung Tunay na Dekalogo

ni Apolinario Mabini


1. Mahalin mo ang Diyos at ang iyong karangalan una sa lahat, ang Diyos ang bukal ng katotohanan, lahat ng katarungan at ng kalakasan, karangalan, ang tanging lakas na mag-uutos sa iyo upang maging matapat, makatarungan, at masipag.


2. Sambahin mo ang Diyos sa paraang ayon sa iyong konsiyensiya, dahil sa iyong konsiyensiya kung saan nalalaman mo kung ano ang mabuti at masama, nagsasalita ang Diyos.


3. Pagyamanin mo ang iyong mga natatanging kakayahan na bigay ng Diyos, gumawa ka at mag-aral batay sa iyong kakayahan nang hindi lumilihis sa landas ng kabutihan at katarungan upang maabot mo ang pinakamataas na antas; at sa ganitong paraan magagamit mo ito sa ikauunlad ng sangkatauhan; at maisasagawa mo ang misyon na plano ng Diyos para sa iyo; at sa gayon ay magkaroon ka ng karangalan at maparangalan mo ang Diyos.


4.Mahalin mo ang iyong bayan pangalawa sa Diyos at sa iyong karangalan nang higit sa iyong sarili dahil ito lamang ang paraisong ibinigay sa iyo ng Diyos; ang tanging pamana ng iyong lahi, at ang kinabukasan ng iyong mga anak.


5. Hangarin mo ang kaligayahan ng iyong bayan bago ang iyong sariling kaligayahan at gawin mo itong kaharian ng kabutihan, katarungan, at ng paggawa dahil kung ito ay maligaya, gayundin ang iyong sarili at ang iyong pamilya.


6.Hangarin mo ang kalayaan ng iyong bayan dahil ikaw lamang ang maaaring magkaroon ng interes sa kaniyang ikabubuti at ikararangal, dahil ang kaniyang kalayaan ay iyong kalayaan, ang kaniyang dignidad ang iyong kaluwalhatian.


7. Huwag mong hayaang pamunuan ang iyong bayan ng sinumang taong hindi pinili ang mga mamamayan dahil ang lahat ng kapangyarihan ay nagmumula sa Diyos at habang ang Diyos ay nagsasalita sa pamamagitan ng konsiyensiya ng bawat mamamayan, ang taong ibinoto ng konsiyensiya ng buong bayan lamang ang maaaring magkaroon ng awtoridad na mamuno.


8. Hangarin mo para sa iyong bayan ang isang republika, hindi ang monarkiya; ang huli ay tumitingala lamang sa isa o ilang pamilya at nagiging dinastiya; ang una ang humuhubog sa mga taong iginagalang at pinagkakatiwalaan, malaya, maunlad, at matalino.


9. Mahalin mo ang iyong kapuwa tulad ng iyong sarili dahil itinalaga ng Diyos na kayo ay magtulungan at hindi gagawa ng bagay na ayaw ninyong mangyari sa isa't isa. Ngunit kung hindi ginagawa ng iyong kapuwa ang kaniyang tungkulin at magtangkang kunin ang iyong buhay, kalayaan, o ari-arian dapat mo siyang sugpuin dahil nangingibabaw ang batas ng pagtatanggol sa sarili.


10. Mahalin mo ang iyong kababayan nang higit sa iyong kapuwa; titingnan mo siya bilang kaibigan, kapatid, at kaagapay sa bawat gawain, sa kaligayahan at kalungkutan at sa parehong pangarap at layunin.




Biyernes, Mayo 6, 2022

PAMAHALAANG DIKTATORYAL

"Mahalin mo ang iyong bayan pangalawa sa Diyos at sa iyong karangalan nang higit sa iyong sarili dahil ito lamang ang paraisong ibinigay sa iyo ng Diyos, ang tanging pamana ng iyong lahi, at ang kinabukasan ng iyong mga anak." Mula sa Tunay na Dekalogo ni Apolinario Mabini


Pamahalaang Diktatoryal


Isang pamahalaang diktatoryal ang itinatag ni Emilio Aguinaldo noong Mayo 24, 1898. Pansamantalang pangangasiwaan ng Pamahalaang Diktatoryal ang kapuluan habang patuloy ang digmaan.


Nang maitatag ang Pamahalaang Diktatoryal ay napawalang bisa ang Republika ng Biak-na-Bato. Naging batayan ito upang maihanda ni Aguinaldo ang bansa na ipahayag ang kalayaan ng Pilipinas. 


Apolinario Mabini: Ang Utak ng Rebolusyon


Tinaguriang "Utak ng Rebolusyon" si Apolinario Mabini. Kilala rin siya sa tawag na "Dakilang Lumpo."


Naglingkod si Mabini bilang abogado ng mga Pilipino. Nagkasakit siya noong 1896 at tuluyang naging lumpo. Hindi naging hadlang ang kaniyang kapansanan sa pagtulong sa bayan.


Naging kasapi si Mabini sa Kilusang Propaganda bilang isang magiting na propagandista. Tumulong din siya sa mga adhikain ng Katipunan ni Gat. Andres Bonifacio at La Liga Filipina ni Rizal. Ang kaniyang katalinuhan at kaalaman ay ginamit niya upang maging gabay sa pagbuo ng Unang Republika ng Pilipinas. Inilahad niya ang isang mabisang paraan tungo sa pagbuo ng bansa sa kaniyang Sampung Dekalogo.


Nanungkulan siya bilang tagapayo ni Hen. Emilio Aguinaldo. Siya ang nag-udyok kay Aguinaldo upang itatag ang Rebolusyonaryong Pamahalaan. Nakipagtulungan siya kay Aguinaldo upang magkaroon ng kalayaan ang Pilipinas. Dinakip siya at naging bilanggo ng mga Amerikano sa Nueva Ecija noong Disyembre 10, 1894.


Hindi siya nanumpa ng katapatan sa mga Amerikano, dahil dito, ipinatapon siya sa Guam. Habang nasa Guam, sinulat niya ang La Revolucion Filipina. Pagkalipas ng dalawang taon ng pananatili sa Guam ay bumalik siya sa Pilipinas at nanatili sa kaniyang tahanan sa Nagtahan, malapit sa Ilog Pasig.


Ang Pagpapahayag ng Kalayaan ng Pilipinas


Ang proklamasyon ng Kalayaan ng Pilipinas ay naganap noong Hunyo, 12, 1898 sa balkonahe ng tahanan ni Hen. Emilio Aguinaldo sa Kawit, Cavite. Binasa ni Ambrocio Rianzares Bautista ang Deklarasyon ng Kalayaan ng Pilipinas.


Kasabay nito ang pagtaas at pagwagayway sa watawat ng Pilipinas na tinahi nina Marcela Agoncillo, Delfina Herbosa Natividad na pamangkin ni Rizal, at anak ni Marcela na si Lorenza Agoncillo. Ang watawat ay tinahi sa Hong Kong sa utos ni Aguinaldo. Ang kahulugan ng mga simbolo na makikita sa watawat ay ipinaliwanag ni Buencamino.


Tinugtog din ng Banda San Francisco de Malabon ang Marcha Nacional na nilapatan ng musika ni Julian Felipe.


Inimbitahan ni Aguinaldo si Commodore George Dewey ngunit hindi ito dumating. Hindi kinilala ng mga Amerikano ang pamahalaang itinatag ni Aguinaldo.



Implikasyon ng mga Naunang Pag-aalsa Tungo sa Pagkabuo ng Pilipinas Bilang Isang Bansa


Mahirap matamo ang kalayaan kung walang pagkakaisa ng mga mamamayan. Maraming suliranin ang dapat harapin. Maaaring manggaling sa kalaban o sa loob ng sariling pangkat ang mga suliranin. Kailangang makipaglaban sa mga humahadlang nito upang lubos na matamo ang minimithing kasarinlan.


Nagbunga ng iba't ibang reaksiyon sa mga mamamayang Pilipino ang Kolonyalismong Pamahalaang Español. Ang mapang-api at mapagmalabis na pamamahala ng mga Español sa Pilipinas ay naging susi upang mag-alsa ang mga Pilipino. Nang magkaroon ng kamalayang pambansa ang mga Pilipino ay nabuo ang mga samahan na may iba't ibang pananaw sa buhay at pag-ibig sa tinubuang lupa. Itinuon ng mga makabayang Pilipino ang paghangad ng kalayaan. Lumipas ang mga taon, ang iisang diwa na magkaroon ng kalayaan ay nabahiran ng sariling ambisyon at personal na interes na humantong sa alitan ng dalawang pangkat, ang Magdalo at ang Magdiwang. Ang hindi pagkakaunawaan at pagkakaisa ay naging sanhi pa ng kamatayan ni Andres Bonifacio.


Masasabi natin na may naitulong ang rebolusyon tungo sa pagkabuo ng Pilipinas bilang isang bansa ngunit mayroon din itong mahahalagang aral na dapat balikan sa ating kasaysayan upang magsilbing gabay sa darating na bukas.


Kung hindi naghimagsik ang mga makabayang Pilipino, natamo kaya natin ang kalayaan ng bansa? Ano ang natutuhan natin sa ating nakaraan? Paano mo gagampanan ang sarili mong tungkulin sa sarili, kapwa, bansa, at sa Dakilang Lumikha ng lahat, ang ating Panginoon?


Ang pagpupunyagi ng mga Pilipino na makalaya sa mga mananakop ay hindi pa natapos dahil sa pagdating ng mga Amerikano upang sakupin ang Pilipinas.


Kalinangan 

Gawing aral at gabay ang mga suliranin at hindi magagandang nangyari sa kasaysayan ng bansa tungo sa masagana, pantay-pantay, at maliwanag na bukas ng bansa.



KAALAMAN AT KASANAYAN SA PAGKUKUMPUNI

https://drive.google.com/file/d/1ICVKETNdH162VzaAxeBC48q_Y_LYhRCw/view?usp=sharing