Miyerkules, Enero 19, 2022

Puberty: Issues, Concerns, and How to Manage Them

Puberty: Issues, Concerns, and How to Manage Them


Puberty: Issues, Concerns, and How to Manage Them


In this lesson, you will demonstrate ways on how to manage puberty-related health issues and concerns.



You will also answer this question: How can you show empathy to those who are going through puberty-related health concerns?


Let's Get Ready


Share what you think about this quote: "You are no longer a child but not yet an adult.




Lets find out 

In this lesson, you will be able to do the following 




 Describe the common health issues and concerns during puberty. (H5GD-le-f-5


Practice proper self-care procedures. (H5GD-II-10)


Demonstrate ways to manage puberty-related health issues and concerns.


Accept that most of these concerns are normal consequences of bodily changes.



(H5GD-||-9)


Demonstrate empathy for persons undergoing these concerns and problems.




Let's Go 

"Why have not I developed physically as fast as my friends?"

 "How do I know when I will start having my period?" 

"Do boys also have menstruation?"


"Why do I pee on the bed like my baby brother?" 

"Will I still have a baby even if I am not old enough to get married?"


These are some of the many questions that adolescents have. There is no best time to go through puberty and you will experience these changes when your body is ready. The passage from childhood to adulthood can be an awkward and confusing time but having the right information from trusted adults makes it easy. With these physical, emotional, and social changes, you will experience various puberty-related health issues and concerns.


Puberty-related Health Issues and Concerns


  1. Nutritional Issues


Your increase in appetite will make you crave for different kinds of food. While you are enjoying these, make sure you choose food and beverages that are not just filling but also nutritious. Use the nutritional guidelines for Filipinos your age, making sure you take the right amount of serving and a variety from each category. There are a lot of these so choose the ones that are fresh, safe, and reasonably priced.


  1. Mood Swings


The shifts in certain hormones will trigger feelings of restlessness, irritability, anxiety, excitement, happiness, and frustration. Mood swings can be frustrating to you and it also affects the people around you. While having mood swings is normal, apologize if you realized that you hurt someone with what you have said or done, then continue being emotionally healthy.


  1. Body Odor


With increased perspiration added with bacteria, you develop body odor. You can stop this stinky smell in your armpits or in other parts of your body by keeping clean. When this happens, continue having a regular bath using antibacterial soap. Applying deodorant or antiperspirant will help cut the sweat.


Do not let the sweat refrain you from working out or playing sports. Simply take a bath and wear clean clothes again after your PE class or when the weather is still very humid and makes you very sweaty and smelly.


  1. Oral Health Concerns 


Did you know that increased hormones also cause redness, bleeding, and swelling of gums? Adolescents also have a higher prevalence of gingivitis compared to children and adults. Cavities and bad breath can also happen. You can avoid these by brushing your teeth for 2 minutes using toothpaste with fluoride. Bring a dental kit in school and visit your dentist at least twice a year.


  1. Pimples or acne 


Another uncomfortable situation is having pimples or acne. These bumps on your face make it unpleasant to look at the mirror. And even if you are not looking at the mirror, you will still feel conscious about it. To keep your skin clean, wash your hands thoroughly, then apply facial wash. If the breakout is still out of hand, you can ask your parents or see a doctor.


  1. Poor Posture


Likee what you learned in your Physical Education class, posture not only helps you look good but also makes you feel good. Your back, neck, and other parts of your body do not get strained because you have an equal amount of body weight in your spine. Do not slouch or crane your neck like a chicken. Observing proper posture when you are sitting, sleeping, standing, and walking will make you feel comfortable and confident at the same time!


Girls who are self-conscious about their height and breasts have the tendency to slouch. If you know anyone who is going through this, do not tease. Instead, make her feel good about herself. Do the same for boys who are too tall compared to their friends.


  1. Menstruation-related Concern


During the menstrual period, some girls experience abdominal cramps or dysmenorrhea. This painful menstruation is caused by contractions of the uterus. Girls can take a warm bath then apply heating pad on their stomach while they sit or lie down. For severe cramps, the doctor can advise them on which medicine to take. Another discomfort can also happen before the menstrual period. This is called premenstrual syndrome or PMS. The change in hormone levels before the menstruation begins makes girls feel bloated, nervous, irritable, and have headaches.


  1. Early or Unwanted Pregnancy 


Puberty is not a single event. It is a long process that has been reached when males and females have the physical capability to reproduce. Early sexual involvement and sexual risk-taking behaviors put the youth at risk of early and unwanted pregnancy. It creates academic problems because the young mother or father will face the realities of being a parent. Some skip class while others drop out of school. They find it hard to juggle the challenges of adjusting to a new relationship, earning a living, and completing their education. This overwhelming responsibility is stressful to teenagers and may also affect their innocent baby.


  1. Sexual Harassment


Having a maturing reproductive system also puts adolescents at risk of sexual harassment. You need to distinguish good touch from bad touch. If it does not feel right, go with your gut feel and say "stop it!". Leave the place as soon as you can and tell a trusted adult immediately about that uncomfortable experience. Do not be afraid because you are a minor and it is your right to be protected.


Adolescence is a time of change. While you enjoy some privileges like being treated like an adult, you also need to remain curious and cautious about these changes in your body. You will experience emotional changes like doubts, fears, and anxieties but most adolescents overcome them eventually, thanks to the patience and understanding of your parents and teachers. With their basic knowledge of the reproductive system and how it works, they understand the effects of these changes on you. 


You too can show empathy or being aware of the feelings of others by giving them space when they need to be alone to think things through. When they are ready, you can talk to them about how they feel. If you need the help of trusted adults, go to them so that you can clarify your questions or concerns. Not being part of the teasing also shows empathy.


During adolescence, you will have increased feelings of independence and sexuality. Having a positive attitude will help you handle these changes.


How can you show empathy to those who are going through puberty-related health concerns?


Self-care and Management


These puberty-related health issues and concerns will make you realize that you have a responsibility to keep yourself clean, safe, and healthy.


Practice proper diet and exercise. Remember to keep clean by maintaining body and oral hygiene especially during menstruation or circumcision. Abstain from sexual activity to prevent sexually-transmitted infections. For girls, there are infections that are not related to sexual behavior but only a doctor can give proper treatment. Have monthly breast self-examination and have a yearly checkup of your reproductive system. Make it a point to practice these self-care procedures so that you will continue to grow up living clean, healthy, and safe.




Lunes, Enero 17, 2022

Ang Labintatlong Martir ng Cavite

 ALAM MO BA?



Ang Labintatlong Martir ng Cavite


Alam mo ba na ang kabisera ng Cavite ay ang Trece Martires ? Ang Trece Martires ay ipinangalan sa labintatlong martir ng Cavite na sina:



Luiz Aguado

Jose Lallana 

Eugenio Cabezas

Severino Lapidario 

Feliciano Cabuco

Victoriano Luciano 

Agapito Conchu

Alfonso De Ocampo 

Maximo Inoncencio

Francisco Osorio

Maximo Gregorio 

Hugo Perez

Antonio San Agustin



Ang labintatlong martir ng Cavite ay mga kilalang mamamayan ng Cavite. Sila ay dinakip sa salang pakikipagsabwatan sa mga Katipunero kaugnay sa naganap na pag-aalsa sa Cavite noong Agosto 31, 1896.


Bagaman walang kaalaman, sila ay hinatulan ng kamatayan ng Komisyong Militar na lumitis sa kanila. Noong Setyembre 12, 1896, binaril ang 13 martir sa Kuta ng San Felipe sa Cavite.


Sabado, Enero 8, 2022

Pinuno ng mga Unang Pag-aalsa


Pinuno ng mga Unang Pag-aalsa
Lakandula 
 
Nang dumating si Legazpi sa Pilipinas ay naging maayos ang pamamahala nito sa Maynila. Nang dumating si Gobernador Heneral Lavezares ay binawi nito ang mga ipinangako ni Legazpi kay Lakandula na hindi pagbabayarin ng buwis at sapilitang paggawa ang kaniyang mga kaanak. Ito ang dahilan ng paghihimagsik ni Lakandula laban sa mga Español noong 1574. 
 
Rajah Sulayman 

 Matapang na Hari ng Maynila noon si Rajah Sulayman. Nang dumaong ang barko sa baybayin ng Maynila lulan ng mga sundalong Español na pinamunuan ni Martin de Goiti at Kapitan Juan de Salcedo noong 1570 ay nagpadala ito ng mensahero upang ialok ang mapayapang kasunduan. Nakipagkasundo ang matapang na Hari ng Maynila sa pamamagitan ni Rajah Lakandula na kaniyang tiyuhin. Hindi tumupad ang mga Español sa kanilang kasunduan, kaya muling nag-alsa si Rajah Sulayman sa mga Español. Namatay si Rajah Sulayman sa labanan noong ika-3 ng Hunyo 1571 sa Tondo, Maynila. Magat Salamat Matapang na anak ni Rajah Sulayman si Magat Salamat. Nakita ni Magat Salamat ang mga pang-aabuso ng mga Español sa kaniyang mga kababayan. Sumulat si Magat Salamat sa opisyal ng mga Español upang ipaalam ang mga pang-aabusong taliwas sa napagkasunduan ng mga pinuno. Subalit hindi inintindi ng opisyal ang kaniyang sulat. 
 Nag-isip ng paraan si Magat Salamat kung paano mapaalis ang mga Español subalit nalaman ito ng mga Español. Hinuli ng mga Español ang mga pinuno ng grupo kasama si Magat Salamat at silang lahat ay pinatay. 
 
Tamblot 
 Katutubong pari ng Isla ng Bohol si Tamblot. 
Pinamunuan niya ang mga katutubong Boholano na mag-aklas at labanan ang mga Español upang maibalik ang relihiyong kanilang kinagisnan.
 Natalo sa labanan ang pangkat ni Tamblot sa malakas na puwersa ng mga Español at siya ay namatay. 

 Juan Sumuroy 
 Juan Sumuroy ay tubong Samar Nang utusan sila ng alcalde mayor ng Samar na si Gobernador Heneral Diego Fajardo na ipadala sa Cavite para sa sapilitang paggawa ng barko ay tumutol si Sumuroy bilang pinuno ng grupo. Umabot ng isang taon ang pag-asa ng grupo ni Sumuroy bago ito nahuli. 

 Francisco Maniago 

 Pinamunuan ni Francisco Maniago ang pag-aalsa sa Pampanga dahil sa sapilitang paggawa ng galyon, pagtatrabaho trosohan, at hindi makatarungang pagbayad ng mga Español sa mga inaning palay ng mga sa ng katutubo. Natigil ang pag-aalsa nang pangakuan sila mga Español na babayaran sa kanilang mga paglilingkod at hahayaang gumawa sa kanilang mga bukirin.
 
Francisco Dagohoy 

 Ayon sa mga salaysay, ang pag-aalsa ni Dagohoy ang pinakamatagal na pag-aalsa sa kasaysayan laban sa mga Español na umabot sa 85 taon. Tinanggihan ng mga paring Español ang kahilingan ni Dagohoy na bigyan ng Kristiyanong libing ang kaniyang kapatid. Ito ang simula ng pag-alsa ni Dagohoy sa Bohol. Hinikayat niya ang mga mamamayan ng Bohol na sumama sa kaniyang paghihimagsik. 

 Diego Silang at Gabriela Silang 

 Nang una ay nanilbihan si Diego Silang sa mga pari bilang utusan. Nakita ni Diego Silang ang kahinaan ng mga Español sa labanan sa pagitan ng mga kawal buhat sa Britanya nang isinuko ng mga Español ang Maynila sa mga bagong mananakop. Naisip ni Diego na kaya nilang kalabanin ang mga Español. Dito niya hinikayat ang kaniyang mga kababayan sa Vigan na labanan ang mga Español. Noong Disyembre 1762, naitaboy ni Diego Silang sampu ng kaniyang mga kasama ang mga pinuno ng mga Español na namuno sa Ilocos Sur. Umanib sa kaniya ang mga kalapit na lalawigan at hindi sila nagbayad ng buwis sa mga Español. Isang tao ang inupahan ng mga Español na nagtraydor kay Diego na nagngangalang Vicos at binaril nito si Diego nang nakatalikod. Ipinagpatuloy ni Gabriela Silang ang laban ng kaniyang asawa na si Diego Silang nang mamatay ito. Naghimagsik din siya laban sa mga Español. Subalit laman ito ng mga Español at siya'y hinuli at binitay noong Setyembre 20, 1763. 


 Ang Pag-alsa ni Palaris

 Naghimagsik din ang mga taga-Pangasinan sa pamumuno ni Juan de la Cruz Palaris noong 1762. Ang pagmamalabis ng mga Español sa pangongolekta ng buwis ang dahilan ng pag-alsa o paghihimagsik ng mga taga-Pangasinan. Nang matalo ng mga Ingles ang mga Español sa labanan nang pasukuin nito ang Maynila ang nagtulak kay Palaris na maaari nilang matalo ang mga Español. Sa pamumuno ni Palaris ay lumaganap ang himagsikan laban mga Español sa Dagupan, Bayambang, at iba pang bayan. Namuno si Palaris nang halos isang taon sa kaniyang nasasakupan. Nang umalis ang mga Ingles at namatay si Gabriela Silang ay sunod na tinugis si Palaris ng mga Español at pinatay taong 1764. 

 Ang Pag-alsa ni Apolinario de la Cruz (Hermano Pule)

 Kilala sa palayaw na Hermano Pule si Apolinario de la Cruz. Bata pa man siya ay nais na niyang maging pari. Noong 1840, itinatag ni Hermano Pule ang relihiyon. isang kapatirang Cofradia de San Jose, isang samahan na patungkol sa relihiyon. Dumami ang umanib sa samahang itinatag niya. Ang samahang ito ay hindi kinilala ng mga Español kaya tinugis si Hermano Pule. Nakatakas si Hermano Pule at bumalik sa Tayabas. Ginawa niyang lider ang sarili sa mga dumaraming tagasunod sa kaniya. Nagalit ang mga Español kaya nagpadala ito ng mga tutugis at lalaban kay Hermano Pule. Natalo ang mga Español sa labanan kaya nagpadala uli ng mga kawal ang mga Español upang sugpuin si Hermano Pule. Naabutan si Hermano Pule sa isang madugong labanan sa Alitao, Tayabas at dito napatay ang pinuno ng samahang Cofradia de San Jose noong ika-4 ng Nobyembre 1841.

Biyernes, Enero 7, 2022

Pagpupunyagi ng Katutubong Pangkat na Mapanatili ang Kalayaan sa mga Mananakop


 Pagpupunyagi ng Katutubong Pangkat na Mapanatili ang Kalayaan sa mga Mananakop


"Ang taong handang mamatay para sa kaniyang minamahal, sa kaniyang lupang sinilangan ay hindi siya makakalimutan." - Dr. Jose Rizal


Paano tinutulan ng mga katutubong pangkat na Pilipino ang kolonyal na pananakop ng mga Español sa bansa?


Ang Pag-aalsa ng mga Pilipino Laban sa mga Español


Sapilitang binago ng mga Español ang buhay ng mga Pilipino. Dahil sa pagmamalupit, pagmamaltrato, pagkamkam ng mga kabuhayan at mga lupain, at pang-aabuso, nagsimulang mag-aklas ang mga Pilipino. Nabuhay ang kamalayan ng mga Pilipino at nais nilang maging malaya.


Si Lakandula, pinuno ng Tondo, ang unang nag-aklas laban sa mga Español. Sinundan ito ng marami pang pag-aklas sa iba't ibang panig ng bansa.


Sa loob ng 333 taong pananakop ng mga Español sa Pilipinas, mahigit 100 na pag-aalsa ang isinagawa ng mga Pilipino sa iba't ibang dako ng Pilipinas sa iba't ibang dahilan at pamamaraan.


Mga Pangunahing Dahilan ng Pag-aalsa ng mga Pilipino




Maibalik ang nawalang kalayaan


Pagkamkam ng mga lupain at kabuhayan


Pagmamaltrato, pagmamalupit, at pang-aabuso


Sapilitang paggawa


Hindi makatarungang pagbayad ng buwis


Paghihigpit ng mga prayle sa pagpapairal ng relihiyong Katoliko


Iba't Ibang Pag-aklas ng mga Pilipino sa Iba't Ibang Panahon



Nahati sa tatlo ang mga pag aaklas ng mga katutubong Pilipino laban sa mga Español


Pag-aalsang Politikal


Pag-aalsang Panrelihiyon


Pag-aalsang Pangkabuhayan


Mga Pag-aalsang Politika



Pag-aaklas

Taon

Lugar

Dahilan

Pinuno

Lakandula

1574

Tondo

Pagbawi ni Gobernador Heneral Lavezares sa mga ipinangako ni Legazpi kay Lakandula na hindi pagbabayarin ng buwis at sapilitang paggawa ang kaniyang mga kaanak

Lakandula

Magar Salamat

1587

Tondo 

Pagnanais na humiwalay sa kapangyarihan ng mga Español

magar salamat

Mga taga isabela

1621

Isabela

Kalupitan ng mga opisyal na Español

Felipe catabay

Ladia

1643

Malolos bulacan

Pang-aabuso ng mga opisyal na Español sa mga katutubo

Ladia


Mga Pag-aalsang Panrelihiyon


Pag-aaklas

Taon

Lugar

Dahilan

Pinuno

Katutubo ng Bohol 

1621

Bohol

Pagpanumbalik sa

katutubong paniniwala

(pagtanggi sa Kristiyanismo)

Tamblot

Katutubo sa leyte

1622

Leyte

Pagtakwil sa

Kristiyanismo upang ibalik ang dating pananampalataya ng mga katutubo (kalayaan sa

Leyte

kanilang paniniwala)

Bancao at Pagali

Katutubo ng Cagayan Apayao at Itneg

1625

Cagayan at Apayao

Pagbalik sa mga bundok upang ipagpatuloy ang kinagisnang pananampalataya

Miguel Lanab at Alababan

Tapar

1663

Oton, Panay

Pagtutol ng mga Español na magtatag ng bagong relihiyon

Tapar

Dagohoy

1744

Bohol

Pagtanggi ni Padre Morales na bigyan ng Kristiyanong libing ang kapatid ni Dagohoy

Francisco Dagohoy

Katutubo ng Lalawigab ng Quezon

1840

Lalawigan ng Quezon

Pagtatag ng samahang Cofradia de San Jose at pagtanggi kay Hermano Pule na tanggapin siya na maging pari. Tinawag siyang Indio ng mga prayle.

Apolinario Dela Cruz 

(Hermano Pule)

Mga Pag-aalsang Pangkabuhayan


Pag-aaklas

Taon

Lugar

Dahilan 

Pinuno

Magalat

1596

Cagayan

Abuso ng mga Español sa pangongolekta ng buwis

Magalat

Mga Taga Samar

1648

Samar

Pagtutol na ipadala sila sa Cavite upang gumawa ng galleon (pagtutol sa polo o sapilitang paggawa)

Juan Ponce

Sumuroy at Pedro Caamug

Mga Taga Pampanga

1660

Pampanga

Sapilitang paggawa sa mga trosohan at pagawaan ng galleon

Pagkumpiska sa mga produkto ng mga katutubo

sa Pampanga ng mga Español

Francisco Maniago

Mga taga pangasinan

1661

Pangasinan

Pagtutol sa sapilitang paggawa

Pedro Almazan

Mga Taga Cagayan

1718

Cagayan

Labis-labis na paniningil ng alcalde mayor sa tributo M o buwis

Luis Magtangaga at Tomas Sinaguingan

Mga taga Pangasinan

1762

Pangasinan

Pagtutol sa mataas na buwis na sinisingil ng mga asinan Español at pagkumpiska ng mga inani ng mga Español sa mga katutubo

Juan de la Cruz Palaris

Mga taga Ilocos

1763

Ilocos

Pangongolekta ng buwis (tributo) at pagpapahirap sa mga polista o mga manggagawa sa polo

Diego Silang at Gabriel Silang 

Mga taga Piddig Ilocos Norte

1807

Ilocos Norte

Pagbabawal ng pamahalaan sa paggawa ng basi (alak na galing sa tubo)


Nais ng pamahalaang Español na sarilinin ang paggawa ng alak.

Pedro Mateo

KAALAMAN AT KASANAYAN SA PAGKUKUMPUNI

https://drive.google.com/file/d/1ICVKETNdH162VzaAxeBC48q_Y_LYhRCw/view?usp=sharing